Rahim ağzı (serviks) kanseri, genellikle HPV (Human Papilloma Virus) adı verilen virüs nedeniyle rahim ağzındaki hücrelerin anormal şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkmaktadır. Düzenli pap smear testleri ve HPV aşıları, rahim ağzı kanseri riskini azaltmada önemli bir rol oynamaktadır. Erken teşhis, tedavi şansını artırdığı için oldukça önemlidir. Doç. Dr. Gökhan Demirayak, Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında rahim ağzı kanseri taramaları ve HPV aşılarının önemi hakkında bilgi vermektedir.

Belirtiler, kanserin evresi ilerledikçe ortaya çıkıyor

Rahim ağzı (serviks) kanseri, gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanser olup, gelişmekte olan ülkelerde tarama testleri ve aşılamalar sayesinde üçüncü evreye gerilemiştir. Ancak, rahim ağzı kanserinin erken evrelerinde belirtiler genellikle belirsizdir. Hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

- Menopoz sonrası dönemde veya cinsel ilişki sırasında görülen kanama

- Cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık hissi

- Pelvik bölgede sürekli veya geçici ağrı

- Kokulu, kanlı veya renkli vajinal akıntı

Rutin jinekolojik muayenelerini ve tarama testlerini yaptırmayan kadınlar, sıklıkla anormal kanama ve kötü kokulu akıntı şikayetiyle hekime başvurmaktadır ve ne yazık ki rahim ağzı kanseri ileri evrelerde saptanmaktadır. İleri evre hastalıklarda büyük cerrahiler, kemoterapi ve radyoterapi tedavileri gerekmekte olup, bu süreç hastalar için oldukça yıpratıcı olmaktadır. Hastalığın evresi ilerledikçe metastaz riski de artmaktadır. Bu nedenle her kanser türünde olduğu gibi, tarama testleri ve erken teşhis büyük önem taşımaktadır.

Tarama testleri büyük önem taşıyor

Rahim ağzı kanseri taramasına 21 yaşından sonra ya da ilk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra başlamak gerekmektedir. 30 yaşına kadar 3 yılda bir Pap Smear testi, 30 yaşından sonra ise 5 yılda bir Pap Smear ve yüksek riskli Human Papilloma Virus (HPV) DNA testi önerilmektedir. Bu tarama testlerinin amacı, kanser öncesi lezyonlar olan CIN2 ve CIN3’ü saptamak ve kansere dönüşmeden önce bu lezyonları içerecek şekilde rahim ağzının LEEP ya da konizasyon adı verilen işlemle çıkarılmasıdır. Ülkemizde bu tarama testleri aile hekimlikleri, Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) ve Toplum Sağlığı Merkezleri tarafından yaygın olarak yapılmaktadır. Böylece birçok kadın kanser öncesi aşamada yakalanmakta ve tedavi edilmektedir.

HPV aşıları kanser riskini azaltmada etkili rol oynuyor

Rahim ağzı kanserini önlemede ikinci önemli araç, HPV aşılarıdır. HPV aşıları, özellikle serviks kanseri riskini azaltmada etkili bir rol oynamaktadır. Çünkü serviks kanserinin büyük bir çoğunluğu HPV enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişir. 9-26 yaş aralığındaki tüm kız çocukları/kadınlar ve erkeklere önerilen 90'lı HPV aşıları, birçok ülkede rutin aşılama programında yer alırken, ne yazık ki ülkemizde bu programda yer almamaktadır. 15 yaşına kadar 2 doz aşı önerilirken, 15 yaş ve üzerinde toplam 3 doz aşı gerekmektedir. Hekimliğin ana görevlerinden biri hastalıkları oluşturmadan önlemektir. Bu nedenle rahim ağzı (serviks) kanseri tarama testleri ve HPV aşılarının mutlaka yaptırılması gerekmektedir.