Mustafa SARIİPEK/MUĞLA
Eskiden her yer pahalı olur ama köy pazarları daha uygun fiyatla olurdu. Bu pazarlar en ucuz sebze meyve gibi birçok yiyeceğin satıldığı yer anlayışından artık çok uzaklaştı. Muğla’nın Marmaris ilçesinde Perşembe günleri açılan ve köylü üreticilerin yetiştirdiği ürünlerin satıldığı pazarda neredeyse market fiyatına yaklaştı. 30 liranın altında meyve yok. Taze yufka tanesi 10, mantar, bamya ve kara incirin kilosu 100 TL.
Bir zamanlar ev üretimi sebze ve meyvelerin ekonomik anlamda normal pazarlardan daha ucuz ve organik olması sebebiyle tercih edilen o eski köylü pazarlarından eser yok şimdi. Eskiden her yer pahalı olur ama köy pazarları, en ucuz sebze meyve gibi birçok yiyeceğin satıldığı yer anlayışından artık çok uzaklaştı. Temel gıda ürün fiyatlarındaki artışlar, en ucuz alternatif olarak bilinen köy pazarlarının imajını değiştirdi. Üretici de alıcı da sıkıntılı. Muğla’nın Marmaris ilçesinde Perşembe günleri açılan ve köylü üreticilerin yetiştirdiği ürünlerin satıldığı pazarda neredeyse market fiyatına yaklaştı. 30 liranın altında meyve yok. Taze yufka tanesi 10, mantar, bamya ve kara incirin kilosu 100 TL.70 yaşındaki Çamlı köyü üreticisi Sadike Eraslan ve pazarda çalışan üniversite öğrencileri SÖZCÜ’ye konuştu.
Artan maliyetler ve enflasyon köylüleri de vurdu. Eskiden ucuzluğuyla bilinen köy pazarları bugün normal semt pazarlarına dönüştü. Özellikle yaz meyve ve sebzelerinde kilo fiyatı 30 liranın altında ürün olmaması herkesin alım gücünü aşırı derecede etkilemiş durumda.
İŞTE KÖYLÜ PAZARINDAKİ BAZI FİYATLAR
Bir bağ maydanoz en ucuz yerde 20 TL. Taze mısırın koçanı 10-20, ejder meyvesi tane 15-20 avokado tanesi 15-25, el açması taze yufka tanesi 10, peynir 200-385, mantar 100, bamya 100, kara incir 100, taze fasulye 70-80, barbunya 70-90, Şeftali 35-50, İncir 70-80, Sivri biber 50-75, üzüm 35-50, Erik 40-50, muz 30-50, Armut 40, kayısı 60 lira.
FAZLAYA SATIYORUZ DİYE LAF YİYORUZ
Marmaris’in Çamlı Köyü’nde yaşayan 70 yaşındaki üretici Sadike Eraslan SÖZCÜ’ye konuştu. Eraslan, “Kendimi bildim bileli üreticiyiz. Bıldırcın yumurtasından tut burada sattığım sebze ve meyveye kadar kendi üretimimiz. Tamam, toprağımız da arsamız da var, kimseye muhtaç olmadan üretiyoruz. Ama o eskidendi, artık kurtarmıyor. Her şey gerçekten çok pahalı. Ürettiğimizin karşılığını kesinlikle alamaz olduk. Bir de milletten satarken laf duyuyoruz. Çok pahalı diyorlar. Ama biz de ucuza mal etmiyoruz ki. Mazotu, elektriği var, üretirken suyu var, pazar kirası var, tohum parası, gübresi derken fiyatlar alıp başını gidiyor. Ben 70 yaşındayım hala çalışıyorum” dedi.
ARTIK ALIŞ VERİŞ AKŞAM SAATLERİNE KAYDI
Bamyanın kilosunun etiket fiyatı kilosu 100 lira olmasına rağmen param yok diyene 80 liraya da verdiğini belirten Eraslan, “Tüketici gerçekten zor durumda. İnsanlar pazara akşamüzeri geliyor. Neden? Pazarcının elinde kalan malı geri götürmeyip daha ucuza almak için. Ne yapalım biz de elimizdeki ürünü paraya çevirmek için artık ne tutturursak satıyoruz. Daha doğrusu satmak zorundayız. Bir de bunun geri nakliyesine para lazım. Dediğim gibi benim evim, arsam ve tarlalarım var da ürettiğimi nakte çevirmek için meye olursa satıyorum. Benim gibi kaç kişi var? Zorunlu olarak para kazanacak ki üretim yapsın”
İKİ ÜNİVERSİTELİ PAZARDA ÇALIŞIYOR
Marmaris’teki pazarda köylü üreticilere baktığınız zaman genelde bayanlar daha fazlalıkta. Üretici kadınlar ve bazı üniversite öğrencisi olan genç kızlar da tezgahlarda yevmiye usulü çalışarak okul masraflarını karşılıyor. Bütün üretici ve çalışanların tek ortak sıkıntısı ekonominin kötü gidişi. Fiyatların sürekli artış göstermedi. Bu nedenle eskiden 2 kilo alanların artık 1 kilo bile alamayıp yarım kilolara ve hatta tane alım gücüne kadar düştüklerini dile getiriyor.